Cách chọn loại dầu máy nén khí – Thời gian thay dầu

Dầu máy nén khí cũng như ô tô, yêu cầu loại nào có thể dùng để cho hiệu suất tối ưu. Sử dụng đúng loại dầu cho máy nén khí sẽ đem lại nhiều lợi ích như giảm tiêu thụ năng lượng, làm mát, giảm ma sát giữa các bộ phận động cơ khác nhau và tối đa hóa tuổi thọ của máy nén khí.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ nói về dầu dùng cho máy nén khí để bạn có thể tự thay thế hoặc bảo dưỡng cho hệ thống máy nén của mình.

Dầu máy nén khí là gì?

Dầu máy nén khí là một loại dầu bôi trơn chuyên dụng được sử dụng trong máy nén khí để bôi trơn các bộ phận chuyển động bên trong, làm mát, và bảo vệ các bộ phận này khỏi mài mòn và gỉ sét. Việc sử dụng đúng loại dầu máy nén khí và bảo trì đúng cách rất quan trọng để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của máy nén khí.

Lợi ích chính của dầu máy nén khí:

• Bôi trơn, giảm ma sát và chống mài mòn cụm nén – vòng bi: Khi thiết bị hoạt động sẽ sinh ra gia tốc cực lớn. Vòng bi có thể quay với tốc độ lên tới 7000-8000 vòng/ phút. Do đó nếu không có dầu sẽ khiến sinh ma sát lớn, sinh nhiệt cao và nhanh chóng làm mòn, thậm chí phá hủy vòng bi.
• Làm kín: Dầu có tác dụng lấp kín các khe hở ở trục vít, vòng bi. Ngăn cản không khí cũng như những tạp chất tác động đến các bộ phận của máy nén.
• Hấp thụ nhiệt:  Dầu máy nén khí hấp thụ nhiệt sinh ra từ khí nén, từ đó giữ cho máy nén ở nhiệt độ mát hơn.
• Chống oxy hóa:  Dầu máy nén khí có chứa các chất phụ gia làm chậm quá trình oxy hóa và hình thành axit, cụ thể là các tác nhân có hại từ môi trường, ví dụ như nước, bụi bẩn, không khí hoặc gỉ sét
• Giúp máy nén khí có tuổi thọ cao hơn:  Các chất phụ gia trong dầu máy nén khí cũng làm tăng tuổi thọ của dầu nhớt, bảo vệ các bộ phận của máy khi ở chế độ chờ và làm cho dầu nhớt tương thích với nhiều điều kiện khác nhau.
• Làm sạch: Bụi bẩn từ không khí hay sinh ra trong chính quá trình hoạt động sẽ được dầu rửa trôi dễ dàng.
• Khử nhũ:  Dầu máy nén khí cũng chứa các chất phụ gia được thiết kế để cải thiện khả năng tách nước, sẽ bảo vệ máy nén khỏi nước và nhũ tương. Nhũ tương là hỗn hợp không đồng nhất của hai chất lỏng không tan vào nhau, ví dụ như dầu và nước.
• Khả năng chống tạo bọt:  Bọt khí là các bọt nhỏ chứa không khí được tạo ra khi dầu bị khuấy động mạnh trong quá trình hoạt động của máy nén khí. Dầu máy nén khí có khả năng chống tạo bọt tốt sẽ giúp ngăn ngừa sự hình thành bọt khí, đảm bảo dầu bôi trơn luôn đủ để bảo vệ máy nén khí.

Loại dầu máy nén khí nào thích hợp nhất với máy nén?

Trên thị trường rất nhiều loại dầu nhớt khác nhau, nhưng có hai loại dầu chính phù hợp với máy nén khí nhất đó là: Dầu gốc khoáng (Mineral Oil) và dầu tổng hợp (Synthetic Oil).

• Dầu gốc khoáng (Mineral Oil): Dầu gốc khoáng là một loại dầu bôi trơn được tinh chế từ dầu thô, có nhiều ưu điểm như giá thành rẻ, phổ biến và dễ tìm mua trên thị trường. Nó phù hợp với đa số các loại máy nén khí và điều kiện vận hành thông thường với khả năng bôi trơn tốt, giúp giảm ma sát, mài mòn các chi tiết máy khá hiệu quả.
• Dầu tổng hợp (Synthetic Oil):  Dầu tổng hợp (Synthetic Oil) dùng cho máy nén khí là loại dầu bôi trơn được sản xuất bằng các phản ứng hóa học phức tạp, không phải từ dầu thô như dầu khoáng. Dầu tổng hợp được thiết kế để có các đặc tính vượt trội so với dầu khoáng, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các máy nén khí hiện đại. Nếu bạn là một người chuyên nghiệp sử dụng máy nén khí ít nhất ba lần một tuần, thì dầu tổng hợp là lựa chọn phù hợp. Dầu tổng hợp sẽ cho phép máy nén của bạn chạy nhẹ nhàng và trơn tru hơn. Phạm vi nhiệt độ tổng thể của dầu tổng hợp cũng rộng hơn.

Các loại máy nén khí trục vít hoặc máy nén khí piston có thể dùng với nhiều loại sản phẩm dầu khác nhau. Tuy nhiên các nhà sản xuất thường khuyến nghị bạn sử dụng dầu tổng hợp vì chúng không chứa lưu huỳnh hoặc chất phụ gia có thể dẫn đến tích tụ không mong muốn trên van.

Loại dầu dùng với máy nén khí trục vít

Đối với dòng máy nén khí trục vít chúng tôi khuyên bạn nên dùng dầu tổng hợp. Nó sẽ có tác dụng rất có lợi đối với máy nén.

• Tuổi thọ cao hơn:  Dầu tổng hợp có thể kéo dài tuổi thọ của máy nén khí trục vít của bạn thêm 8.000 giờ.
• Ít cặn bẩn hơn:  Dầu tổng hợp làm giảm cặn bẩn dẫn đến hao mòn sớm và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất máy nén của bạn.
• Nhiệt độ mát hơn:  Dầu tổng hợp luôn mát hơn trong quá trình vận hành máy nén và tạo ra dòng khí có nhiệt độ thấp hơn.
• Tiêu thụ dầu ít hơn:  Dầu tổng hợp thường được tiêu thụ với tốc độ chậm hơn, có nghĩa là bạn sẽ không phải thêm dầu thường xuyên.

Cách chọn dầu phù hợp:

Cấp độ nhớt phù hợp cho dầu máy nén khí trục vít phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm:

1. Nhiệt độ môi trường:

• Nhiệt độ thấp (dưới 10°C): Nên sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn (ISO VG 32) để đảm bảo dầu lưu thông tốt và bôi trơn hiệu quả.
• Nhiệt độ trung bình (10°C – 30°C): Có thể sử dụng dầu có độ nhớt trung bình (ISO VG 46).
• Nhiệt độ cao (trên 30°C): Nên sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn (ISO VG 68) để duy trì độ dày màng dầu và bảo vệ máy nén khí khỏi ma sát và mài mòn.

2. Áp suất làm việc:

• Áp suất thấp: Có thể sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn.
• Áp suất cao: Nên sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn để đảm bảo độ bền của màng dầu.

3. Tình trạng máy nén khí:

• Máy mới: Thường sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn (ISO VG 32) vì các chi tiết máy còn mới, khe hở nhỏ.
• Máy cũ: Có thể cần sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn (ISO VG 46 hoặc 68) để bù đắp cho sự mài mòn và khe hở lớn hơn.

4. Khuyến cáo của nhà sản xuất:

• Luôn luôn tham khảo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để biết loại dầu và độ nhớt được khuyến nghị cho máy nén khí của bạn.

Đối với khí hậu nhiệt đới gió mùa như ở Việt Nam, các nhà sản xuất thường khuyến cáo sử dụng dầu máy nén khí trục vít có độ nhớt ISO VG 32, 46 hoặc 68.

Lưu ý:

• Sử dụng dầu không đúng loại hoặc không đúng cấp độ nhớt có thể gây ra các vấn đề như giảm hiệu suất, tăng ma sát, mài mòn và hư hỏng các bộ phận của máy nén khí.

Xem thêm: Giá dầu máy nén khí trục vít

Loại dầu dùng với dòng máy nén khí piston

Bạn có thể dùng cả hai loại dầu tiêu chuẩn hoặc tổng hợp, điều này phụ thuộc vào thời gian bạn sử dụng máy nhiều hay ít.

Máy nén khí piston sử dụng dầu có độ nhớt thích hợp thường dao động trong khoảng từ ISO VG 68 (*) đến ISO VG 100 hoặc 150. Điều này có thể thay đổi tùy thuộc vào loại máy nén khí piston cụ thể và yêu cầu của nhà sản xuất. Trước khi sử dụng hoặc thay dầu, bạn nên kiểm tra hướng dẫn sử dụng và bảo trì của nhà sản xuất để biết độ nhớt dầu cụ thể được khuyến nghị cho máy nén khí của bạn.

(*)Tìm hiểu về hệ thống phân loại độ nhớt dầu VG và SAE?

Ngoài ra, khi chọn loại dầu dùng với máy nén khí piston, độ nhớt phù hợp còn phụ thuộc vào một số yếu tố khác như:

1. Nhiệt độ môi trường:

• Nhiệt độ thấp (dưới 10°C): Nên sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn (ISO VG 32) để đảm bảo dầu lưu thông tốt và bôi trơn hiệu quả.
• Nhiệt độ trung bình (10°C – 30°C): Có thể sử dụng dầu có độ nhớt trung bình (ISO VG 46).
• Nhiệt độ cao (trên 30°C): Nên sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn (ISO VG 68 hoặc 100) để duy trì độ dày màng dầu và bảo vệ máy nén khỏi ma sát và mài mòn.

2. Tình trạng máy nén khí:

• Máy mới: Thường sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn (ISO VG 32) vì các chi tiết máy còn mới, khe hở nhỏ.
• Máy cũ: Có thể cần sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn (ISO VG 46, 68 hoặc 100) để bù đắp cho sự mài mòn và khe hở lớn hơn.

3. Áp suất làm việc:

• Áp suất thấp (dưới 8 bar): Có thể sử dụng dầu có độ nhớt thấp hơn.
• Áp suất cao (trên 8 bar): Nên sử dụng dầu có độ nhớt cao hơn để đảm bảo độ bền của màng dầu.

Và dĩ nhiên, với những giá trị tuyệt vời của dầu gốc tổng hợp mang lại, chúng tôi vẫn khuyên bạn nên dùng nó cho cả dòng máy nén khí piston. Lợi ích:

• Ít tích tụ carbon:  Dầu tổng hợp làm giảm lượng carbon tích tụ trên van và giảm đáng kể tốc độ cấp liệu.
• Vận hành an toàn hơn:  Nhiệt độ tự động bốc cháy và điểm chớp cháy cũng cao hơn đối với dầu tổng hợp.
• Kéo dài tuổi thọ: Dầu tổng hợp cũng có thể giúp ngăn chặn các vòng bi và piston bị mòn sớm.

Mẹo nhỏ: Trong một số trường hợp, bạn không biết mua dầu thay cho máy nén khí piston ở đâu, bạn có thể ra các cửa hàng và hỏi loại dầu thay cho động cơ xe máy. Loại này cũng có thể được sử dụng cho máy nén khí piston thông thường trên thị trường Việt Nam hiện nay (máy nén khí dây đai).

Video hướng dẫn thay dầu máy nén khí piston

Các loại dầu thay thế cho dầu máy nén khí

Bạn có thể thay thế dầu máy nén khí bằng gì?

Nếu bạn không thể sử dụng loại dầu dành riêng cho máy nén khí, sẽ có một số lựa chọn thay thế.

Có ba loại dầu thường được sử dụng vào các mục đích khác cũng có thể dùng cho máy nén. Nhưng để tối đa hóa hiệu suất và tuổi thọ của máy nén khí thì chúng tôi vẫn khuyến khích bạn nên dùng dầu được nhà sản xuất khuyên dùng.

• Dầu thủy lực: Dầu thuỷ lực là loại chất lỏng không nén được, được chế biến từ dầu gốc kết hợp với các phụ gia có tác dụng truyền tải năng lượng cho hệ thống thuỷ lực. Dầu thủy lực cũng không bị oxy hóa, điều này có thể giữ cho máy nén của bạn không bị gỉ.
• Dầu hộp số tự động ATF (Automatic transmission fluid): Loại dầu này chủ yếu được sử dụng trong hộp số ô tô, nhưng một số loại cũng có thể được sử dụng trong máy nén khí. Nó làm giảm sự hao mòn, chống lại sự cố và làm nguội các bộ phận. 
• Dầu động cơ:  Dầu động cơ là một loại dung dịch được sử dụng để bôi trơn các bộ phận chuyển động trong động cơ của xe cộ. Dầu động cơ có chứa một số chất tẩy rửa nhất định có thể có lợi cho động cơ đốt trong. Tuy nhiên, những chất tẩy rửa này cũng có thể nhanh chóng gây ra sự tích tụ carbon quá mức, có thể gây hại. Vì lý do này, dầu của bạn phải là dầu động cơ không chất tẩy rửa nếu bạn định sử dụng chất này cho máy nén khí của mình.

Lưu ý quan trọng khi thay thế dầu máy nén khí:

• Tham khảo hướng dẫn sử dụng: Luôn luôn tham khảo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất máy nén khí để biết loại dầu được khuyến nghị và các loại dầu có thể thay thế.
• Kiểm tra độ nhớt: Đảm bảo dầu thay thế có độ nhớt tương đương với dầu gốc được khuyến nghị.
• Kiểm tra tính tương thích: Đảm bảo dầu thay thế tương thích với các vật liệu làm kín trong máy nén khí.
• Thay thế lọc dầu: Khi thay dầu, nên thay thế cả lọc dầu để đảm bảo dầu mới không bị nhiễm bẩn.
• Theo dõi hoạt động của máy: Sau khi thay dầu, cần theo dõi hoạt động của máy nén khí để phát hiện kịp thời các vấn đề bất thường.

Khuyến cáo:

• Chỉ nên thay thế dầu máy nén khí bằng các loại dầu khác trong trường hợp khẩn cấp hoặc khi không có sẵn dầu chuyên dụng.
• Tốt nhất nên sử dụng dầu máy nén khí chính hãng để đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của máy.

Thời gian thay dầu máy nén khí

Thời gian thay dầu máy nén khí là khác nhau. Để xác định thời gian thay dầu máy nén khí chính xác bạn cần căn cứ vào:

• Loại dầu đang sử dụng: dầu tiêu chuẩn hay tổng hợp, độ nhớt của dầu cao hay thấp
• Công suất làm việc của máy: được tính theo tải trọng hoặc thời gian làm việc của máy nén.
• Môi trường làm việc xung quanh máy nén khí: bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, độ bụi.
• Dung lượng của bình chứa dầu: Bình chứa dầu càng lớn, thời gian thay dầu càng dài.
• Hãng sản xuất: Một số hãng sản xuất có thể khuyến nghị thời gian thay dầu khác nhau.

Thời gian thay dầu của máy nén khí piston:

Loại dầu sử dụng:

• Dầu gốc khoáng: Nên thay sau 1000 giờ sử dụng hoặc 3 tháng, tùy điều kiện nào đến trước.
• Dầu gốc bán tổng hợp: Nên thay sau 2000 giờ sử dụng hoặc 6 tháng, tùy điều kiện nào đến trước.
• Dầu gốc tổng hợp: Nên thay sau 3000 giờ sử dụng hoặc 12 tháng, tùy điều kiện nào đến trước.

Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bạn nên thay dầu máy nén khí piston:

• Dầu có màu sẫm hoặc đục.
• Dầu có mùi khét.
• Dầu có cặn bẩn hoặc kim loại.
• Máy nén khí hoạt động ồn hơn bình thường.
• Áp suất khí nén giảm.

Thời gian thay dầu của máy nén khí trục vít:

Thời gian thay dầu của máy nén khí trục vít không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

Loại dầu sử dụng:

• Dầu gốc khoáng (Mineral Oil): Thường có tuổi thọ khoảng 2.000 – 4.000 giờ hoạt động.
• Dầu bán tổng hợp (Semi-synthetic Oil): Có tuổi thọ khoảng 4.000 – 6.000 giờ hoạt động.
• Dầu tổng hợp (Synthetic Oil): Có tuổi thọ cao nhất, khoảng 8.000 – 12.000 giờ hoạt động.

Điều kiện vận hành:

• Nhiệt độ môi trường: Nhiệt độ cao sẽ làm dầu nhanh bị oxy hóa và xuống cấp, do đó cần thay dầu sớm hơn.
• Tần suất sử dụng: Máy nén khí hoạt động liên tục sẽ cần thay dầu thường xuyên hơn so với máy hoạt động không thường xuyên.
• Chất lượng lọc dầu: Lọc dầu tốt sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của dầu.

Khuyến cáo của nhà sản xuất:

• Luôn luôn tham khảo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để biết thời gian thay dầu khuyến nghị.

Thời gian thay dầu máy nén khí trục vít thông thường sẽ là:

• Thay dầu bôi trơn sau 500 giờ hoạt động với máy mới chạy lần đầu.
• Lần tiếp theo: 1000 giờ chạy
• Tiếp sau đó cứ 2000 giờ bạn lại mới phải thay tiếp.

Xem thêm:

• Cách thay dầu máy nén khí trục vít chính xác
• Cách bảo dưỡng máy nén khí trục vít. Cách xử lý sự cố thường gặp
• Nguyên nhân lưu lượng máy nén khí giảm hiệu suất
• Mẹo: Làm thế nào để cải thiện hiệu suất máy nén khí?

Lưu ý khí thay dầu máy nén khí

Bạn cần lưu ý một số điều sau trước khi tiến hành thay dầu máy nén khí:

1. Sử dụng một loại dầu trong suốt quá trình sử dụng.
2. Xả hết dầu cũ khỏi bình chứa dầu và ống dẫn sạch sẽ trước mỗi lần đổ dầu mới, thay lọc dầu, tách dầu định kỳ (nếu có).
3. Mỗi bình chứa dầu sẽ có vạch tiêu chuẩn. Dầu phải được đổ với lượng thích hợp tùy vào dòng máy.
4. Dầu phải có độ nhớt thích hợp và không có tạp chất để lưu thông tốt.
5. Bảo quản dầu thừa ở nơi khô ráo, tránh nhiệt độ cao và các yếu tố có khả năng gây cháy.

Những câu hỏi thường gặp về dầu máy nén khí